Zoeken in deze blog

zondag 11 augustus 2013

Hooggevoelig en beslissingen nemen

Veel mensen, HSP of niet, vinden het lastig om belangrijke beslissingen te nemen. Wat het voor een hooggevoelige extra moeilijk maakt, is dat velen met deze trek doorgaans eerst de kat uit de boom willen kijken en daarbij ook nog eens erg opzien tegen veranderingen. En veel beslissingen impliceren nu eenmaal verandering. Een neiging die ik bij veel van mijn klanten (en ook bevriende HSP’ers) tegenkom is die van de kop in ’t zand. ‘Ik weet dat ik een keuze moet maken en een beslissing moet nemen, maar ik schuif het voor me uit. En ik blijf het voor me uit schuiven.’ Onvermijdelijk komt er dan vroeger of later een moment waarop je er echt niet meer onderuit kunt, of –en dat is nog veel erger– dat het ‘leven’ voor je beslist. In dat laatste geval heb je niets te zeggen gehad in de beslissing, iets dat uitspraken als ‘Ik kon het niet helpen’ of ‘Het gebeurde gewoon’ tot gevolg kan hebben. Je hebt je dan, om het zo maar eens te zeggen, tot een speelbal van het lot gemaakt.

Ook kan het gebeuren dat je voor je gevoel pas kunt beslissen als je eerst van alle, en dan bedoel ik alle details op de hoogte bent om een zorgvuldige afweging te kunnen maken. Mijn vraag is dan altijd: is dat mogelijk? Kun je echt alles van te voren weten? Kun je van te voren weten hoe andere mensen op een bepaald moment zullen reageren? Wat voor weer het zal zijn? Ik noem maar wat. Er zullen altijd vaak belangrijke factoren zijn die niet van onszelf afhangen maar van anderen of van, laten we zeggen, de ‘omstandigheden.’

Willen we als mens ‘groeien’ dan zullen we van tijd tot tijd wel moeten veranderen en stapjes buiten de ons vertrouwde en veilig aandoende comfortzone moeten doen. Als HSP’er hebben we doorgaans een redelijk tot goed ontwikkelde intuïtie. Het vervelende is alleen dat angst –angst voor het onbekende, dus– die intuïtie tot zwijgen brengt. Angst verlamt, en daarmee is het extra moeilijk om goed naar je buikgevoel te kunnen luisteren. Soms helpt het al om dit te beseffen om weer met je intuïtie in contact te kunnen komen. Hou er wel rekening mee dat de saboteur van de angst wel eens een luidere stem kan hebben dan die van je eigen Ik. De taak van de saboteur van de angst is je te beschermen: ‘Neem geen risico, dan ben je veilig.’ Of dat écht zo is, of je wel altijd zo veilig wilt zijn en of je met die veiligheid wel gebaat bent, dát zul je zelf moeten onderzoeken.

Aan dit alles moest ik denken toen ik van iemand een You-tube’je kreeg dat me wel leuk leek om te delen: Six thinking hats, oftewel, zes denkpetten. Het betreft een tool, bedacht door Edward de Bono, die je kan helpen bij het nemen van beslissingen door diverse standpunten in te nemen en de kwestie van meerdere kanten en op meerdere manieren te bekijken. Daarbij gaan we er vanuit dat we als mensen doorgaans via dezelfde patronen denken en daardoor dus altijd min of meer dezelfde beslissingen nemen. Bekijken we een probleem op de zes, hier voorgestelde, verschillende manieren, dan zou je wel eens heel anders tegen een situatie kunnen gaan aankijken...


Zes Denkpetten

Je kunt de tool voor jezelf gebruiken, voor wanneer je zelf een beslissing moet nemen, maar evengoed kan hij bijzonder nuttig zijn in (zakelijk) groepsverband. Elke ‘Pet’ vertegenwoordigt een bepaalde manier van denken, een bepaalde wijze om tegen de dingen aan te kijken: 
  • De Witte Pet: Dit is de pet van de rationele, analytische denker; een pet die de meeste HSP’ers niet echt op het lijf is geschreven. Met deze pet op zet je alle jou beschikbare gegevens eens duidelijk op een rijtje. Over welke informatie beschik je, en wat kun je eruit opmaken. Ga ook na of je kennis onvolledig is en of je aanvullende gegevens nodig hebt. Probeer die hiaten zo veel mogelijk op te vullen, en lukt dat niet, dan is het verstandig om er in ieder geval rekening mee te houden dat je ten opzichte van A, B of C met vraagtekens zit.
  • De Rode Pet: Dit is een echte HSP-pet, want met dit mutsje op luister je naar je intuïtie. Wat voel je? Wat zegt je buikgevoel, en welke emoties roept de te nemen beslissing bij je op? En vraag je ook eens af hoe anderen, die bij de kwestie betrokken zijn, in emotioneel opzicht zullen reageren. Probeer je in te leven in de emotionele reacties van anderen die niet weten (dat kunnen ze nu eenmaal niet) waar jouw argumenten op gebaseerd zijn.
  • De Zwarte Pet: Dit zou ook wel eens een HSP-petje kunnen zijn. Angst en onzekerheid zorgen ervoor dat we alles van de negatieve, pessimistische kant bekijken. Als dit je normale manier van denken is, dan voel je je beslist prettig met dit hoofddeksel op. Ben je meer het optimistische type, probeer dan toch maar eens lekker zwart te kijken. Vraag je af wat alle negatieve kanten van je beslissing zijn. Kijk eens door de bril van iemand die overdreven voorzichtig en misschien ook wel een beetje wantrouwig is. Probeer te zien waarom het wel eens niet zou kunnen lukken en wat de risico’s zijn. Dit is belangrijk omdat je zo een idee krijgt van de zwakke plekken van je plan. Weet je eenmaal wat die zwakke plekken zijn, dan kun je daar iets aan doen!
  • De Gele Pet: Dit is de pet van de optimist. Door op een positieve manier naar je probleem te kijken, zie je wat er de voordelen van zijn, hoe je ermee verder kunt komen en wat de waarde ervan is. De gele pet helpt je door te gaan wanneer je het (misschien even) niet meer ziet zitten.
  • De Groene Pet: Dit is ook weer een petje dat veel HSP’ers zal passen. Groen staat voor creativiteit. De groene pet helpt je bij het verzinnen van creatieve oplossingen en voor een originele aanpak. Maak een mindmap en laat je ideeën vrijelijk stromen. Ga er vanuit dat alles kan, dat alle mogelijk is. Niets is gek of waardeloos! Heerlijk om, met dat groene petje op, je fantasie eens lekker op de loop te laten...
  • De Blauwe Pet staat voor de bewaking van het proces. Dit is de pet van de voorzitter, van degene die ervoor zorgt dat de boel in beweging blijft. Heb je bijvoorbeeld het gevoel er niet uit te komen dan kun je, door even de blauwe pet op te zetten, besluiten om nog eens naar creatieve oplossingen te kijken (even het groene petje op). Of vind je, door je eens even je blauwe petje op te zetten, dat het geheel er toch te somber uitziet en het doemdenken overheerst, dan zou je vanuit die positie kunnen beslissen dat het hoog tijd is voor je gele hoedje, of desnoods voor het witte exemplaar. 
Door met de (denkbeeldige) petjes te spelen krijg je veel meer greep op een bepaalde beslissing en win je aan overzicht. Probeer ook eens na te gaan welke pet je gewoonlijk op hebt, en leg hem dan vooral op een veilige afstand wanneer je de andere petjes past. Niet alleen lijkt me dit een goede manier om tot een evenwichtig besluit te komen, het zorgt bovendien voor een speels element.

Je zou ook eens kunnen proberen om lijstjes te maken waarbij je dan voor elk petje de bijbehorende kleur kiest, of een gekleurd vel papier neemt. Waar het om gaat is dat je flexibeler naar dingen gaat kijken en daardoor op nieuwe ideeën, oplossingen en inzichten komt. Je kunt oefenen met in het verleden genomen beslissingen om het een beetje in de vingers te krijgen, maar er is natuurlijk niets op tegen om meteen met een onderwerp aan de slag te gaan waar je op dit moment mee bezig bent.

Succes!




Geen opmerkingen:

Een reactie posten