In het artikel van afgelopen maand kwam ter sprake hoe belangrijk het voor de hooggevoelige mens is om tijd
en ruimte voor zichzelf te hebben. Elke hooggevoelige moet zich zonder zich
schuldig te voelen op bepaalde momenten kunnen afzonderen om alleen met
zichzelf te kunnen zijn.
HSP’ers hebben de neiging om voortdurend klaar te staan om anderen te
helpen, om onmiddellijk in te springen wanneer er in hun omgeving iemand –partner,
familielid, vrienden, collega of buur– is die even handen te kort lijkt te
komen. Wanneer de HSP’er de ander niet tot dienst kan zijn, en dat geldt in het
bijzonder ten opzichte van de partner of zijn kinderen, bestaat de kans dat hij
zich schuldig gaat voelen omdat hij niet voor de volle honderd procent kan
bijdragen aan het geluk en welzijn van een dierbare.
‘Ik wil zo graag wat meer aan mezelf denken zonder me daar schuldig
onder te voelen. Wat kan ik doen?’ Dit was de vraag waar Laura in haar eerste
coachingssessie mee kwam. ‘Je kunt je niet voorstellen hoe ik er soms naar snak
om zo af en toe eens alleen te zijn, om me zo nu en dan eens terug te trekken
en voor de verandering eens niet beschikbaar te zijn. Er zijn altijd mensen in
huis, en er moet altijd van alles gebeuren. Soms voel ik dan een haast
onbedwingbare neiging om te gaan gillen, en als ik hier niets aan doe, dan word
ik gek.’ En ze besloot met: ‘Weet je, ik kan geen nee zeggen. Ik zal dat toch
echt eens moeten leren. Als ik niet heel gauw een begin maak met het op een rijtje
krijgen van mijn eigen behoeften en het honoreren daarvan, dan ben ik bang dat
ik dit niet zo heel veel langer meer kan volhouden. Ik wil iets doen voor het
te laat is.’
Laura’s behoefte is duidelijk: om haar emotionele evenwicht te kunnen
bewaren heeft ze tijd nodig voor zichzelf, tijd om alleen te kunnen zijn. Elk
mens heeft tijd nodig om eens rustig na te kunnen denken, om te kunnen
mediteren, om zijn accu op te laden, om te dromen en plannen te maken en
gewoon, om eens adem te kunnen halen. Het betreft een algemene behoefte, maar
een HSP’er heeft die behoefte eerder en vaker, en ook zullen de periodes van
rust en afzondering voor de meeste hooggevoeligen langer zijn dan gemiddeld.
Als het je niet lukt de ruimte die je nodig hebt op te eisen, dan zal je humeur
daar onder te lijden hebben, ga je je meer en meer aan van alles en nog wat
ergeren, krijg je last van toenemende stress en kun je uiteindelijk in een depressie
geraken. De kwestie waar het hier om draait is het (h)erkennen van je grenzen
en ze bewaken.
Het kan best zijn dat je partner ‘je altijd nodig heeft’, maar je kunt
veel liefdevoller zijn, veel positiever en gezelliger, wanneer je je eigen
stukje tijd en ruimte in ere weet te houden.
Wat kun je doen om je stukje ‘eigen-tijd’ te
veroveren?
- Vraag je partner wanneer hij tijd zou hebben voor een belangrijk
gesprek. Met het maken van een duidelijke, concrete afspraak (op díe en díe
dag, om zo en zo laat en gedurende X tijd) laat je je partner weten dat het om
iets serieus gaat, om iets wat je bezig houdt.
- Is het moment van de afspraak aangebroken, let er dan op dat jullie alle
twee je mobiel uit zetten, en dat er ook geen radio of televisie aan staat. Jullie
willen niet gestoord worden. Probeer zo veel mogelijk een liefdevolle ruimte te
creëren waarin het wederzijds respect en vertrouwen voorop staan.
- Begin met je partner duidelijk te maken dat je veel van hem houdt, maar
dat, om je ook in de toekomst liefdevol naar hem/haar toe te kunnen blijven
opstellen, je het zo nu en dan nodig hebt om je even helemaal terug te trekken.
Zeg er vooral heel duidelijk bij dat dit niets met je partner te maken heeft,
dat je hem of haar niets verwijt, maar dat het zuiver en alleen iets is dat
voortkomt uit jouw emotionele en fysieke behoeften. Het is belangrijk dat je
partner begrijpt dat het een kwestie van gezondheid is.
- Omdat je op dat moment waarschijnlijk nog niet helemaal duidelijk hebt
hoe veel tijd je precies nodig zult gaan hebben, is het verstandig een
proeftijd af te spreken (een maand?) waarin je rustig kunt uitproberen wat voor
jou het prettigste aanvoelt.
- Als je het fijn hebt gevonden om zo, vol vertrouwen en respect, met je
partner te praten, is het misschien een idee om voor te stellen dit soort gesprekken
eens in de zo veel tijd te herhalen. Om te beginnen zou je dat kunnen doen om verslag
uit te brengen van de proeftijd waarin je experimenteerde met het creëren van
ruimte voor jezelf.
- Maak van deze bijzondere emotionele gespreksruimtes met je partner gebruik
om hem of haar te vragen of hij of zij misschien ook onderwerpen heeft om met
jou te delen, onderwerpen die bij kunnen dragen aan het emotioneel welzijn van
jullie relatie.
Deze communicatietechniek, waarbij intimiteit, respect en vertrouwen
voorop staan, is ideaal voor het uitspreken van emotionele behoeften die je
anders maar moeilijk te berde kunt brengen.
Let op: Het gebeurt nog al eens dat de HSP’er de neiging heeft zijn
emotionele behoeften er op de meest ongeschikte momenten ‘uit te flappen’, op
momenten waarop we eigenlijk van te voren al weten dat je toch niet wordt
gehoord. Als dit gebeurt, dus, als je er iets belangrijks uitgooit op een totaal
ongeschikt moment (bijvoorbeeld op het moment dat we de kamer uitlopen, of
wanneer je partner op het punt staat om de voordeur achter zich dicht te
trekken om naar zijn werk te gaan), en als er dan dus inderdáád geen acht op je
woorden wordt geslagen… kijk dan uit! Pas op dat je jezelf daarmee dan niet
bevestigd gaat zien in negatieve overtuigingen van het soort ‘Zie je wel, ze
geven niet om mij!’ of ‘Ja, hoor, ik wíst het wel, ze luisteren niet naar me
want ik ben het niet waard, dus ik zal nóg meer mijn best voor de ander moeten
doen.’ Jullie weten best dat dit soort gedachten zuivere onwaarheden zijn die
rechtstreeks uit een zwak zelfbeeld voortkomen. Immers… hoe kunnen ze nu naar
je luisteren als je niet bewust de nodige maatregelen treft om je ervan te
verzekeren dat je gehoord wordt?